آیین‌نامه چگونگی اداره صندوق تأمین خسارت‌های بدنی
موضوع ماده ۱۳ قانون بیمه شخص ثالث
مصوب ۳/۱۱/۱۳۸۸ هیأت‌وزیران
ماده ۱- در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف– قانون: قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث – مصوب ۱۳۸۷
ب– صندوق: صندوق تأمین خسارت‌های بدنی موضوع ماده (۱۰) قانون
پ– بیمه مرکزی: بیمه مرکزی ایران
ماده ۲– صندوق دارای شخصیت حقوقی مستقل است و اداره آن در امور مالی، معاملاتی، استخدامی و تشکیلاتی بر اساس مقرراتی خواهد بود که در بیمه مرکزی مجری می باشد. بالاترین مقام در اجرای مقررات یاد شده مدیر صندوق خواهد بود.
ماده ۳– ارکان صندوق به شرح زیر تعیین می‌شود:
الف– مجمع عمومی ب– هیأت نظارت پ– بازرس(حسابرس)
ماده ۴– مجمع عمومی صندوق متشکل از اعضای زیر می‌باشد:
الف- وزیر امور اقتصادی و دارایی ب– وزیر بازرگانی پ- وزیر دادگستری
ت– وزیر کار و امور اجتماعی ث– رئیس‌کل بیمه مرکزی ایران
تبصره ۱– مجمع عمومی در اولین جلسه یکی از اعضای خود را برای مدت دو سال به عنوان رئیس انتخاب می‌کند.
تبصره ۲– مدیر صندوق به عنوان دبیر مجمع عمومی بدون حق رأی در جلسات مجمع عمومی صندوق حضور خواهد یافت.
ماده ۵- مجمع عمومی صندوق حداقل یک بار در سال با دعوت کتبی رئیس مجمع عمومی حداکثر ظرف شش ماه پس از پایان هر سال مالی به منظور بررسی عملکرد صندوق و تصویب صورت‌های مالی آن تشکیل خواهد گردید و با حضور حداقل چهار نفر از اعضا رسمیت می‌یابد و تصمیمات آن با اکثریت رأی حاضران معتبر است. مجمع عمومی در طول سال به دعوت رئیس مجمع یا بر اساس تقاضای یکی از اعضای مجمع یا مدیر صندوق نیز تشکیل می‌شود.
تبصره– مصوبات مجمع عمومی توسط رئیس مجمع ابلاغ خواهد شد.
ماده ۶– وظایف و اختیارات مجمع عمومی به شرح زیر است:
الف– تعیین خط مشی صندوق .
ب– تصویب آیین‌نامه‌های مورد نیاز صندوق.
پ– رسیدگی به اظهارنظر در خصوص گزارش مدیر صندوق راجع به عملکرد و صورت‌های مالی صندوق و نیز استماع گزارش حسابرس و بازرس قانونی در مورد آنها و تصویب ترازنامه و صورت‌های مالی .
ت– بررسی و تصویب بودجه سالانه صندوق.
ث– اتخاذ تصمیم نسبت به پیشنهاد رئیس‌کل بیمه مرکزی در مورد تعیین مدیر صندوق.
ج– تعیین حقوق و مزایای مدیر صندوق.
چ– انتخاب و عزل اعضای هیئت نظارت و تعیین میزان حق حضور در جلسات.
ح– اتخاذ تصمیم در مورد ایجاد یا انحلال شعبه در مراکز استان‌ها و اعطای نمایندگی صندوق به پیشنهاد مدیر صندوق و تأیید هیأت نظارت مطابق دستورالعمل مصوب.
تبصره – در صورت درخواست مدیر صندوق، بیمه مرکزی موظف است مکان‌هایی مناسب جهت استقرار دفتر مرکزی صندوق در تهران و شعب آن در استان‌ها و تأمین لوازم و تجهیزات و امکانات مناسب جهت انجام فعالیت های صندوق فراهم کند.
خ – تصویب دستورالعمل مربوط به ضوابط اعطا و یا لغو نمایندگی، حدود وظایف و اختیارات نماینده، میزان کارمزد یا حق‌الزحمه قابل پرداخت و سایر شرایط مربوط.
د- تعیین بازرس و میزان حق‌الزحمه وی.
ذ – انتخاب روزنامه کثیرالانتشار برای انتشار متن کامل ترازنامه و صورت درآمد و هزینه صندوق.
ر- اتخاذ تصمیم در مورد مطالبات غیر قابل وصول صندوق به پیشنهاد مدیر صندوق و تأیید هیأت نظارت.
ز – اتخاذ تصمیم در خصوص سایر مواردی که به موجب قانون در صلاحیت مجمع عمومی قرار دارد.
ژ – تصویب دستورالعمل نحوه رسیدگی و پرداخت و بازیافت خسارت با پیشنهاد مدیر صندوق .
ماده ۷– هیأت نظارت صندوق متشکل از پنج نفر عضو می‌باشد که چهار نفر آنان غیرموظف و با پیشنهاد مدیر عامل و توسط مجمع عمومی انتخاب می‌شوند. مدیر صندوق عضو هیأت نظارت صندوق نیز می‌باشد. جلسات هیأت نظارت حداقل ماهی یک‌بار با دعوت رئیس هیأت نظارت یا هریک از اعضا تشکیل می‌شود. صورتجلسات مذاکرات هیأت نظارت در دفتری ثبت و به امضای رئیس هیأت نظارت رسیده و نگهداری خواهد شد.
تبصره – اعضای هیأت نظارت در اولین جلسه یک نفر را از میان خود به عنوان رئیس هیأت نظارت انتخاب می کنند.
ماده ۸– وظایف و اختیارت هیأت نظارت به شرح زیر می‌باشد:
الف– نظارت بر حسن اجرای مصوبات مجمع عمومی.
ب– بررسی و تأیید یا اعلام نواقص گزارش عملکرد سالانه، ترازنامه و سایر صورت‌های مالی صندوق برای ارائه به بازرس.
پ– تأیید بودجه سالانه و آیین‌نامه‌های موردنیاز صندوق برای ارائه به مجمع عمومی.
ت– تأیید سازمان و تشکیلات صندوق بنا به پیشنهاد مدیر صندوق.
ث– تأیید دستورالعمل پیشنهادی مدیر صندوق راجع به ضوابط و یا لغو نمایندگی، حدود وظایف و اختیارات نماینده، میزان کارمزد و یا حق‌الزحمه قابل پرداخت و سایر شرایط مرتبط با نمایندگی برای ارائه به مجمع عمومی برای تصویب.
ج– اعلام نظر و یا اتخاذ تصمیم نسبت به هر موضوع دیگری که از سوی مدیر صندوق پیشنهاد می‌شود.
ماده ۹– مدیر صندوق به پیشنهاد رئیس‌کل بیمه مرکزی، تصویب مجمع عمومی صندوق و با حکم رئیس مجمع عمومی برای مدت چهارسال منصوب می‌گردد. مجمع عمومی می‌تواند نسبت به انتخاب مجدد مدیر صندوق و یا عزل وی قبل از پایان مدت مذکور اتخاذ تصمیم نماید.
ماده ۱۰– مدیر صندوق بالاترین مقام اجرایی صندوق است و دارای اختیارات لازم برای انجام امور صندوق در چارچوب بودجه و برنامه مصوب و آیین‌نامه‌های مربوط و مصوبات مجمع عمومی و مصوبات هیأت نظارت می‌باشد و دارای وظایف و اختیارات به شرح زیر است:
الف– انجام امور صندوق بر اساس قانون، مفاد این آیین‌نامه و سایر مقررات مربوط .
ب– اجرای مصوبات و تصمیمات مجمع عمومی و هیأت نظارت و انجام امور اداری و اجرایی صندوق برابر بودجه مصوب.
پ- تهیه ترازنامه و سایر صورت‌های مالی و گزارش عملکرد صندوق در هر سال مالی و ارائه آن به هیأت نظارت برای بررسی، تأیید و ارائه به مجمع عمومی صندوق.
ت– پیشنهاد ایجاد یا انحلال شعبه در مراکز استان‌ها و اعطا یا لغو نمایندگی صندوق و همچنین تهیه وارائه دستورالعمل موضوع بند (ح) ماده (۵) این آیین‌نامه به مجمع عمومی صندوق پس از تأیید هیأت نظارت.
ج– به کارگیری کارکنان مورد نیاز صندوق و برنامه‌ریزی برای آموزش آنها در صورت لزوم.
چ– نمایندگی صندوق در مقابل اشخاص حقیقی یا حقوقی، دادگاه‌ها و سایر مراجع قضایی و غیر قضایی یا حق توکیل و سایر اختیارات مندرج در قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی از جمله مواد (۳۵) و (۳۶) قانون مذکور.
ح– پیگیری وصول به موقع و صحیح درآمدهای موضوع ماده (۱۱) قانون و انجام اقدامات لازم قانونی در این خصوص.
خ– انتشار ترازنامه و صورت درآمد و هزینه صندوق در روزنامه رسمی و روزنامه کثیرالانتشار تعیین‌شده توسط مجمع عمومی ظرف سه ماه پس از تصویب.
د– نصب و عزل مدیران صندوق.
ذ– پیشنهاد افتتاح و یا بستن هرگونه حساب بانکی، سپرده‌گذاری نزد بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری مجاز به خرید و فروش اوراق مشارکت به هیأت نظارت برای تصویب با رعایت مقررات مربوط.
ر– تهیه و تدوین آیین‌نامه های مورد نیاز صندوق برای ارائه به هیأت نظارت.
تبصره ۱– مدیر صندوق می‌تواند به تشخیص و مسؤولیت خود قسمتی از وظایف و اختیارات خود را به هر یک از کارکنان صندوق تفویض نماید.
تبصره ۲– مدیر صندوق می‌تواند با تأیید هیئت نظارت صندوق، انجام بخشی از امور اجرایی و کارشناسی صندوق را که قابلیت واگذاری دارند از طریق انعقاد قرارداد به اشخاص حقیقی یا حقوقی واجد شرایط واگذار نماید.
تبصره۳– اسناد و اوراق تعهدآور صندوق از قبیل چک‌ها، بروات، سفته‌ها، قراردادها و سایر اوراق تجاری به امضای مدیر صندوق و یک نفر دیگر به انتخاب هیأت نظارت با مهر صندوق معتبر خواهد بود.
ماده ۱۱– مجمع عمومی از میان حسابداران رسمی، یک تا سه نفر را به عنوان بازرس برای مدت یک سال انتخاب می‌کنند و یا از طریق سازمان حسابرسی نسبت به انجام وظیفه بازرسی اقدام می‌شود.
ماده ۱۲– بازرس می‌تواند از تمامی امور صندوق اطلاع حاصل کند اما حق مداخله در امور صندوق را نداشته و اجرای وظایف وی نباید مانع جریان عادی کار صندوق شود.
ماده ۱۳– بازرس درباره صحت صورت‌های مالی که مدیر صندوق برای تسلیم به مجمع عمومی تهیه می‌کند و همچنین درباره صحت مطالب و اطلاعاتی که هیأت نظارت در اختیار مجمع عمومی گذاشته است اظهار نظر نموده و گزارش جامعی به مجمع عمومی تسلیم می‌کند.
ماده ۱۴– مدیر صندوق گزارش عملکرد سالانه برای بررسی و اظهار نظر، تسلیم بازرس خواهد کرد. گزارش بازرس حداقل ده روز قبل از تشکیل مجمع عمومی سالانه در اختیار اعضای مجمع عمومی قرار می گیرد.
تبصره ۱- بازرس می‌تواند هرگونه رسیدگی و بازرسی را در هر موقع انجام داده و اسناد و مدارک و اطلاعات مربوط به صندوق را مطالبه و ملاحظه و رسیدگی نماید.
تبصره ۲- چنانچه بازرس اشکالاتی در کار صندوق ملاحظه نماید مکلف است مراتب را به طور کتبی به اطلاع مدیر صندوق برساند و اگر نسبت به رفع اشکال اقدام نشد موظف است موضوع را به هیأت نظارت و مجمع عمومی گزارش نماید.
ماده ۱۵- سال مالی صندوق از اول فروردین‌ماه هر سال آغاز شده و در پایان اسفندماه همان سال پایان می یابد.
ماده ۱۶- صندوق موظف است حساب‌های درآمد، هزینه، دارایی و بدهی خود را به تفکیک ثبت و نگهداری کرده و هر شش ماه یک بار گزارش عملکرد وضعیت مالی و تعهدات خود را برای اعضای مجمع عمومی ارسال نماید.
ماده ۱۷– هزینه‌های اداره صندوق بنا به درخواست مدیر صندوق به صورت علی‌الحساب از سوی بیمه مرکزی پرداخت می‌شود و در پایان سال مالی، معادل این مبلغ حداکثر تا سقف سه درصد از درآمد صندوق طبق تبصره (۳) ماده (۱۰) قانون با بیمه مرکزی تسویه حساب خواهد شد.
ماده ۱۸– شرکت‌های بیمه که مجاز به صدور بیمه‌نامه شخص‌ثالث می‌باشند موظفند:
الف– در اجرای بند الف ماده (۱۱) قانون، معادل پنج درصد از حق‌بیمه‌هایی را که بابت بیمه اجباری موضوع قانون دریافت می‌نمایند حداکثر ظرف سه روز از پایان هر هفته به حساب صندوق واریز نمایند.
ب– مبالغ موضوع بند ب ماده (۱۱) قانون را مطابق دستورالعمل مصوب مجمع عمومی صندوق وصول نموده و به صندوق پرداخت نمایند.
تبصره ۱– در صورتی که هریک از شرکت‌های بیمه نسبت به پرداخت به‌موقع وجوه موضوع بندهای الف و ب ماده (۱۱) قانون اقدام ننمایند بیمه مرکزی مکلف است به درخواست مدیر صندوق موضوع را بررسی و ماده (۲۸) قانون را اعمال نماید.
تبصره ۲– مدیر صندوق موظف است در صورت عدم پرداخت حقوق قانونی صندوق از سوی شرکت های بیمه نسبت به اعلام جرم موضوع تبصره (۵) ماده (۱۱) قانون به مراجع قضایی اقدام نماید.
ماده ۱۹– معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهوری موظف است در اجرای بندهای (ه) و (و) ماده (۱۱) قانون، همه ساله در لایحه بودجه کل کشور مبلغی معادل بیست درصد از جرایم وصولی راهنمایی و رانندگی در کل کشور و نیز معادل بیست درصد از کل هزینه‌های دادرسی و جزای نقدی وصولی توسط قوه قضاییه را به منظور تأمین بخشی از منابع ملی صندوق پیش‌بینی و منظور نمایند تا طبق مفاد ماده (۲۰) به صندوق پرداخت گردد.
ماده ۲۰– وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است ظرف ده روز از پایان هر ماه معادل بیست درصد از جرایم وصولی راهنمایی و رانندگی در کل کشور و همچنین معادل بیست درصد از کل هزینه‌های دادرسی و جزای نقدی وصولی توسط قوه قضاییه را به صندوق پرداخت نماید.
ماده ۲۱– معاونت یاد شده موظف است در صورت کمبود منابع مالی صندوق جهت ایفای تعهدات آن و در اجرای تبصره (۱۱) قانون با درخواست مدیر صندوق و تأیید و اعلام رئیس مجمع عمومی صندوق، کسری منابع صندوق را در بودجه سنواتی سال بعد منظور نماید.
ماده ۲۲– مازاد درآمد بر هزینه در پایان سال مالی پس از تصویب مجمع عمومی به حساب اندوخته سال بعد به منظور انجام تعهدات مقرر در قانون منتقل می‌شود. وجوه مصرف‌نشده منابع درآمدی هرسال به حساب افزایش اندوخته احتیاطی منظور خواهد شد.
این تصویب نامه در تاریخ ۳/۱۱/۱۳۸۸ به تایید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.